Nederland
De eerste Nederlandse naturisten
In het toenmaals behoudsgezinde Nederland ontstond het georganiseerde naturisme pas in de jaren '30. De eerste Nederlandse naturisten zochten mooie plekjes in de natuur, beoefenden er naakt sport, zwommen er of lagen in de zon. Later kochten mensen gezamenlijk grond aan, die zij samen geschikt maakten voor dagrecreatie en later voor kamperen. De eerste Nederlandse naturistenvereniging was "Zon en Leven".
Voor de leden van deze vereniging ging de filosofie van het naturisme verder dan het gezamenlijk bloot zijn en de verbondenheid met de natuur. De harmonieuze levenswijze werd nog eens versterkt door een gezond leefpatroon, dat wilde zeggen: geen tabak, geen drugs, geen alcohol en geen vlees. Tot aan het begin van de 21e eeuw waren tabak en alcohol dan ook uit den boze op de Zon en Leven-terreinen.
Niet iedereen stond achter deze doorgedreven vorm van naturisme en zo werden in de jaren '50 als tegenreactie de eerste lichtbonden opgericht, waar men geen vegetariër was en wel rookte en dronk.
Men kwam, meestal op zondag, bij elkaar op het eigen naturistenterrein. Zon en Leven bleef wel de grootste vereniging met meerdere terreinen. De lichtbonden hadden en hebben doorgaans één terrein. Het aantal verenigingsterreinen in Nederland is sinds het einde van de jaren '70 ongeveer gelijk gebleven: in 2005 zo'n 45 terreinen, waarvan 9 stuks van Zon en Leven. Daarentegen zijn er wel een vijftiental campings, minicampings of terreinen voor dagrecreatie bijgekomen. Evenals de vele mogelijkheden om (buiten het buitenseizoen) binnen te zwemmen. Zie de externe links voor een compleet overzicht.
De sfeer door de jaren heen
Tot in de jaren '70 werd het naturisme gekenmerkt door een grote beslotenheid. Naturisme was verre van sociaal geaccepteerd en naturisten werden met de nek aangekeken. De naturisten van het eerste uur hadden moeite elkaar te vinden, terreinen te vinden en natuurlijk ging het promoten van naturisme ook moeizaam.
De buitenwereld mocht daarom niet weten waar er naturistenterreinen waren. Om alle mogelijke inkijk van buiten te verhinderen, werden naturistenterreinen vaak afgeschermd door wallen en rietmatten. Dat gebeurde overigens ook vaak op verzoek van de betreffende gemeente, die klachten over "aanstootgevend bloot" wilde voorkomen.
Evenmin mocht de buitenwereld weten, wie naturist was. Sommigen – bijvoorbeeld onderwijzers of mensen die anderszins met kinderen werkten – waren ervan overtuigd hun baan te verliezen als bekend werd dat zij in het weekend op een naturistenterrein te vinden waren. Bij naturistenterreinen waarbij de parkeerplaats vanaf de openbare weg te zien was, gingen sommigen zelfs zo ver hun nummerborden te bedekken. Naturisten kenden elkaar doorgaans alleen bij de voornaam en in notulen van bestuursvergaderingen werden achternamen altijd achterwege gelaten. Nieuwe leden konden rekenen op een serieuze ballotage en daarna op een aspirant-lidmaatschap van een jaar. Men wilde voorkomen dat lieden met dubieuze bedoelingen zomaar lid konden worden en daarom werden uitsluitend echtparen (met of zonder kinderen) toegelaten als lid.
Tegenwoordig hebben de meeste naturisten er weinig moeite mee de "buitenwereld" te vertellen waarom zij naturist zijn en waarom het zo leuk is om een naturistenterrein te bezoeken. Voor de meeste naturisten of naaktrecreanten geeft het bloot zijn in een natuurlijke omgeving een gevoel van vrijheid. Voor velen is het streeploos bruin worden een plezierige bijkomstigheid. Ook gelden er nog nauwelijks beperkingen voor naturistenterreinen. Iedereen is welkom voor een dagbezoek of een langer verblijf, al moet je daarvoor doorgaans wel in het bezit van een door het INF/FNI erkende kaart zijn. Ook staat het iedereen vrij een verenigingslidmaatschap aan te vragen.
Net als in het verleden schept het gezamenlijk bloot zijn nog altijd een onderlinge band, waardoor naturisten nog altijd sociaal met elkaar omgaan en het makkelijker is sociale contacten te maken als je daar behoefte aan hebt.
Nederland wordt bloter
In 1973 werd het eerste openbare naaktstrand geopend in Callantsoog. Nederland raakte langzaam gewend aan bloot. Behalve mensen met een ledenkaart waren er nu ook naaktrecreanten die niet waren aangesloten bij een vereniging. Hiermee kwamen langzaam ook discussies los, over de vraag wat een naturist onderscheidde van een nudist. Naturisme zou meer zijn dan alleen maar bloot, naturisme zou "Bloot + 1" zijn. Zie ook bovenstaande definities van het naturisme. Een duidelijk antwoord op deze vraag is er nooit gekomen. Voor de Naturisten Federatie Nederland is het onderscheid vandaag de dag ook niet relevant. De federatie staat voor de bevordering en promotie van de mogelijkheden voor naaktrecreatie voor iedereen die daar behoefte aan heeft.
Aan het eind van de jaren 70 hebben steeds meer mensen de geneugten van het naturisme ontdekt. Steeds meer leden brengen de weekenden door in hun caravan op het terrein. Het tijdperk van de dagjesmensen is voorbij. Enige arrogantie is de naturisten niet vreemd. Ze vinden een naturistenterrein niet te vergelijken met een "gewone" camping. Textielcampings, zoals ze vaak door naturisten genoemd worden, zijn lawaaiig met schreeuwende mensen en schetterende radio's. Naturisten zijn rustige, eerlijke mensen, die nooit rommel achterlaten. Naturistenterreinen waren en zijn vaak op mooie plekken gelegen, nooit dicht aan de weg, vrijwel altijd beschut. Naturisten voelen zich heden ten dage wellicht minder verheven ten opzichte van andere campingbezoekers, de verschillen qua sfeer en uitstraling tussen naturisten- en textielcamping zijn nog altijd van kracht.
Vanaf het eind jaren zeventig willen ook steeds meer mensen bloot op het strand liggen. Vechters van het eerste uur strijden voor het eerste naaktstrand bij Callantsoog, waar in 1973 de NFN-vlag wordt gehesen. Achter de schermen lobbyt de NFN in politiek Den Haag voor een legalisatie van naaktstranden. Die komt er eind jaren '80! Vanaf dan is naaktrecreatie in Nederland toegestaan op iedere plek, die daarvoor door de gemeente is aangewezen of die daar redelijkerwijs geschikt voor is (artikel 430a Wetboek van Strafrecht). Veel gemeenten hebben plaatsen aangewezen als naaktstrand. Ook op een naaktstrand is de sfeer meer ontspannen, zijn de mensen milieubewuster en heeft de bezoeker meer ruimte dan op het textielstrand.
Naast kampeerterreinen en op stranden kwamen ook andere mogelijkheden voor naturisme in opmars. Zo kunnen naturisten ook terecht in zwembaden in het hele land.
Tussen 1975 en 2005 vertienvoudigde het ledenaantal van de Naturisten Federatie Nederland van 6500 naar 72.000. Uit onderzoek verricht in opdracht van de NFN in 2005 bleek, dat 1,9 miljoen Nederlanders met enige regelmaat bloot recreëert op naaktstrand, in de sauna, in de vrije natuur of in de eigen achtertuin
België
In België telt men al tientallen jaren verschillende verenigingen, waarvan Athena ook wereldwijd de grootste is. Sommige hebben geen terrein maar organiseren op regelmatige basis activiteiten zoals naaktzwemmen of sauna. Een openbaar naaktstrand, dat in Nederland al ruim voorhanden was, bestaat echter nog niet zo lang. Sinds 2000 heeft België een naaktstrand (te Bredene).
Andere landen
In Duitsland kent men, net als in Nederland, veel verenigingsnaturisme. Er zijn zo'n 200 verenigingenterreinen. Naturisme wordt in Duitsland FKK genoemd, hetgeen staat voor "Freikörperkultur".
In Frankrijk kent men naast verenigingsterreinen ook veel commerciële terreinen. In totaal kan men op zo'n 200 grote en kleinere terreinen terecht. Sinds 2005 is een lidmaatschapskaart op ongeveer 40 terreinen in Frankrijk niet meer nodig. De grootste en oudste naturistencentra ter wereld liggen in Frankrijk.
De naaktstranden in voormalig Joegoslavië waren in de jaren '70 beroemd. Nu, na de Balkan-oorlog trekken de stranden in Kroatië opnieuw veel toeristen.
Naturisme en Italië vormen een wat moeizame combinatie. Reden hiervoor zou o.a. kunnen zijn dat Italiaanse mannen graag plekken opzoeken waar -meest vrouwelijk- schoon te zien is, liefst in zo ongekleed mogelijke vorm. Naturistenterreinen vormen dan een gemakkelijk 'jachtgebied'. Gemeentelijke autoriteiten zijn daarom ook niet snel enthousiast, wanneer iemand een naturistenterrein wil beginnen. Op dit moment zijn er over het hele land verspreid zo'n zeven commerciële naturistencampings. Op het strand is naturisme ook niet echt gebruikelijk. Cattolica Eraclea zal overigens, samen met de aangrenzende gemeente Ribera, wellicht in 2008 beschikken over het eerste officiële naturistenstrand van Sicilië. Dat strand ligt als een smalle reep zand tussen het regionale natuurreservaat van de monding van de rivier Platani en de zee.
Veel stranden in Griekenland bieden tegenwoordig gelegenheid tot naaktrecreatie, maar het is aan te raden uit de buurt te blijven van Griekse families: die kunnen naaktrecreatie bijna nooit echt waarderen. De eilanden in de Aegeïsche Zee hebben soms prachtige naturistenstranden. Griekenland kent enkele naturistenoorden, o.a. op Kreta.
In Tsjechië, Denemarken, het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Portugal mag op elk strand naakt gerecreëerd worden. Ook daar geldt echter dat het op bepaalde stranden gebruikelijker is dan op andere.
In Scandinavië zijn de zomers zeer geschikt voor naaktrecreatie. Toch komen in die landen, waar men van oudsher vertrouwd is met de sauna, opvallend weinig naturistenterreinen voor. Zweden bijvoorbeeld telt er slechts vijf.
In Polen is het aantal openbare naaktstranden gering, in grote tegenstelling tot Tsjechië. Wellicht is de katholieke kerk hierop van invloed.
Ook in het Verenigd Koninkrijk bestaan, ondanks het iets minder gunstige klimaat, een aantal verenigingsterreinen.
Het georganiseerde naturisme is vooral een Europees verschijnsel. Het bestaat daarnaast ook in de Verenigde Staten, Canada en in Australië.
In de VS is men veel preutser dan in Europa. Er kan al een schandaal ontstaan als een klein meisje alleen een zwembroekje draagt, of als tijdens een directe uitzending van een populair televisieprogramma, zogenaamd per ongeluk, een blote vrouwenborst zichtbaar wordt. Er zijn slechts weinig naaktstranden en in sommige staten worden de besloten naturistenterreinen officieel beschouwd als seksclubs. Dat laatste betekent dat de autoriteiten een naturistenterrein tolereren mits er geen minderjarigen worden toegelaten, terwijl kinderen op Europese naturistenterreinen meer dan welkom zijn.
